Carbidschieten

Slechts één dag in het jaar is deze verborgen schat zichtbaar. Op Oudejaarsdag schieten bewoners van het Uytland met carbid. Een verschijnsel dat in 2013 het predikaat 'Immaterieel Erfgoed' ontving.

Wat is carbidschieten?
Carbid zijn harde brokjes met een sterke geur, die je van oudsher bij de plaatselijke smid kocht. Carbid wordt in een melkbus of verfbus en natgemaakt metwater, waarna de bus wordt afgesloten met het deksel of een (plastic) bal. Het zich vormende ethyngas wordt door een lange fakkel (of met een bougie) ontstoken en ontploft met een dreunende knal, waarbij deksel of bal uit de bus schiet en tientallen meters verderop terechtkomt.

De oude Germanen
De traditie van lawaaimaken op Oudjaarsdag komt van de oorspronkelijke bewoners van Noord-Nederland: de Germanen. Deze vroegmiddeleeuwse bewoners maakten rond de jaarwisseling zoveel mogelijk herrie met trommels, klokluiden en ratels om de boze geesten weg te jagen voordat het nieuwe jaar begon. Toen in de 13e het buskruit uit het buitenland intrede deed werd dit gebruikt voor het maken van herrie.

's Ochtends vroeg
Grote kans dat je op 31 december 's ochtends rond 7:00 uur al naast je bed staat. De knallen zijn tussen de 100-110 dB. Plaatselijke sportvelden of soms een boerenland zijn vaak de plekken voor het traditionele carbidschieten. Hierbij liggen de melbussen op een rij, om ze in een serie te laten exploderen. Het carbidschieten is niet zonder risico: de jongeren dragen inmiddels gehoorbescherming vanwege de heftige knallen. Het wegschieten van bal of deksel gebeurt met zoveel kracht, dat er gecoördineerd geschoten wordt.

Wil je het carbidschieten in het Uytland eens mee maken? Ga gerust op het gehoor af. Op 31 december vind je bijna in ieder dorp een veld met melkbussen.